Hoe zit het met je immuun systeem? Wat wordt daarmee bedoeld? En hoe kun je dit verbeteren of in positieve zin trainen of veranderen? Zijn er typische manieren om je conditie en kracht te trainen waarmee je je immuunsysteem versterkt? In dit artikel wil ik kort op dit soort vragen ingaan.
Naast de reguliere geldige voor de gehele website, is gekozen voor een aanvullende vrijwaringsclausule: “op geen enkele wijze sluit dit artikel een regulier geneeskundig onderzoek en behandelingen uit aangaande het immuunsysteem van een persoon, maar adviseert bij twijfel en klachten die mogelijk kunnen vallen onder het immuunsysteem medische consultatie af te nemen”
Uitleg immuunsysteem
Vaak wordt ook afweersysteem gebruikt als benaming voor je immuunsysteem. Persoonlijk vind ik het begrip afweer meer aangeven wat het is: namelijk je verdediging tegen wat je ziek kan maken, intern en/of extern.
In directe zin draait het om bacillen, bacteriën-schimmels en virussen-parasieten. Ook bepaalde vormen van stralingen beschadigen je immuunsysteem. Niet alle micro-organismen zijn slecht voor een mens. Sterker nog zonder ons eigen microbioom kunnen wij niet leven.
Maar je afweer tegen schade is uiteraard ook afhankelijk van de capaciteit die je zelf op kunt bouwen en verzorgen. De omstandigheden waaronder je leeft hebben invloed op je weerstand. Niemand zal ontkennen dat bijvoorbeeld luchtvervuiling of drinken en eten dat vervuild is met bestrijdingsmiddelen of micro-plastics ongezond is.
Zonder stress te krijgen en gek te worden of lucht, eten en drinken volledig schoon genoeg is, kan het nuttig zijn om na te denken over de vrijheid die je hebt om te kunnen kiezen om bij te dragen aan een schonere omgeving.
Dat is mijn eerste advies, zorg dat je niet ziek wordt van het nadenken over de zaken die je niet zelf kunt beïnvloeden, maak gezonde en passende keuzes voor jezelf.
Nu terug naar het immuunsysteem in fysiologische zin. Je gehele lijf is betrokken bij de weerstand – je huid, luchtwegen, darmen, bloed- en lymfestelsel. De aanmaak van veel van onze interne verdediging komt uit je beenmerg. Je afweer is onderling verbonden om bedreigingen onschadelijk te maken. Onderzoeken wijzen op het adaptieve immuunsysteem (AIS) en de antigen receptors op lymfocyten als belangrijke onderdelen.
Het gaat hier te ver om alle soorten (B, T, NK etc) en de onderlinge verbanden en processen uit te werken. Maar ik wil wel aangeven dat meer dan 500 miljoen jaren geleden immuunsystemen aantoonbaar zijn bij dieren. Bij elk mens zijn zo’n 1012 (1 miljoen x 1 miljoen!) lymfoïde cellen aanwezig. Een behoorlijke en complexe strijdmacht die ingezet kan worden! Spieren kun je daarbij deels ook zien als een systeem dat bij nood ingezet kan worden voor de capaciteit van je afweer.
Bij een eerste aanval waarbij je ziek wordt, maar niet dodelijk, ontstaat een “geheugen” waardoor een tweede aanval beter kan worden weerstaan. Als kind start je met een klein “geheugen”, kinderen bouwen hun systeem op door ziek te worden, maar onthoud wel dat ook dodelijke varianten bestaan waar kinderen (en volwassenen) niet tegen bestand zijn.
Sommigen zijn goed onder controle via de gezondheidszorg, maar nieuwe uitdagingen blijven ontstaan. Ook ouderen en chronisch zieken bezitten bijvoorbeeld vaak een minder goede afweer. Dit artikel geeft meer details geeft over ons immuun systeem.
Start in de basis
In onderstaand overzicht staan een aantal zaken die je zelf kunt doen om je “strijdmacht op sterkte te houden en niet teveel uit te putten”. Ik kan geen uniek of algemeen recept geven, maar wel zicht op de bouwstenen die je bij jezelf na kunt gaan. De (trainings)adviezen in het eerste deel vormen het fundament. In het tweede deel ga ik meer in op adviezen rond trainingen om de reacties van je immuun systeem op trainingen positief in te zetten.
Loop onderstaande lijst door en kijk of je je wilt verdiepen in een “deel van het geheel”. Wil en kun je iets veranderen en een positieve impuls geven? Zoek medische expertise als je patiënt bent, medicijnen gebruikt en dergelijke. Dit is een algemene lijst om te checken.
- kijk hoe je je huid kunt verzorgen
- ga na hoe je de slijmvliezen in de ademhalingswegen kunt verzorgen
- zorg voor gezonde slijmvliezen en het biotoop in je spijsverteringskanalen
- optimaliseer je stress
- voorbeeld van een artikel van Tom over een stressmodel
- of dit artikel over allostase
- check eens hoe je gedurende een dag gezond beweegt
- zie bijv. Fit at Home / Work
- en doe regelmatig pandiculaties
- of check Ellen Kersbergen haar werk 🙂
- kijk eens naar je eet- en drinkpatronen en keuzen gedurende de dag
- hoe zorg je voor je waak-slaapritme – oftewel je slaaphygiëne
Dat is onbedoeld al een hele waslijst geworden! Pak de zaken één-voor-één aan en stap-voor-stap. Tenzij je veel begeleiding hebt, is een drastische aanpak vaak te heftig, geeft veel reacties, weerstand en is vaak niet duurzaam.
Veel van onze gewoonten zijn sterk ingesleten, geef het tijd om jezelf een nieuwe gewoonte aan te leren, accepteer soms wat terugval, herpak jezelf daarna.
Het eerste advies – maak je niet te druk – is meer ook een devies. Een leefregel met als doel jezelf en je directe omgeving positieve stress te bezorgen. Maak je niet te druk over zaken waar je geen controle over kunt krijgen, en dirigeer jezelf naar een andere richting als dat mogelijk is.
Sommige mensen herkennen zich misschien wel in de metafoor van een kleine kano op een overweldigende oceaan – dat is niet zo’n best perspectief! Zie jezelf zo, dan is de kans groot dat je jezelf ook laat overspoelen.
Ben je al bekend met de MOL-Methode? Bij deze reflecterende gespreksvorm ontstaat snel introspectie en zelfkennis.
Zelf zie ik liever vanuit mijn unieke biotoop met een universum vol met micro-organismen eerder een marineschip zoals Zr. Ms. Van Speijk in een orkaan – deze weet haar koers te behouden – robuust, sterk en inspelend op onverwachte elementen door te anticiperen en bij te sturen.
Niet lekker?
Niet elke verkoudheid of griep is onschuldig, dat is zo oud als de mensheid bestaat – een verwaarloosde verkoudheid kan dodelijk worden. De pandemie rond covid-19 maakt duidelijk dat je elke verkoudheid serieus moet nemen. Niet alleen voor jezelf, maar ook naar anderen.
Bij een lichte verkoudheid zit de grens min of meer bij je strottenhoofd. Neus- en keel zijn ontstoken, zonder koorts of andere verschijnselen – min of meer aan de bovenkant begrensd – doe dan een tandje terug, maar veel blijft wel mogelijk. Check het tweede deel van dit artikel – houd je aan de intensiteit, maar pas dan vooral het volume aan of doe alles -5/-10% minder qua intensiteit.
Bij een lagere keelpijn, of pijn in je longpijp en/of longen, elke combinatie met koorts of andere (buik)klachten is het advies om de normale sportactiviteiten en levensstijl niet door te zetten. Laat jezelf eventueel testen en door medici adviseren.
Feitelijk is koorts altijd al een symptoom van infecties of andere ziekten. Het kan letterlijk een wond zijn, maar ook dieper gelegen zijn. De energie is dan vaak nodig om in te zetten op je genezing, hard sporten of hard werken zijn daardoor uitgesloten.
Hier nog wat externe links
Micropia – om meer te leren over microben
En een site waar o.a. huidverzorging en voeding een onderwerp is
Reacties, opmerkingen? Plaats deze gerust
[…] het eerste deel is uitgelegd hoe je immuunsysteem globaal werkt en is een algemene lijst gegeven waarbij elk punt […]