Heb jij ook weleens een spelsport gespeeld en dat je niet meer doorhad dat je bijvoorbeeld een racket in je hand had bij een netspel? Maar ook het gevoel dat je op “je best” speelde tijdens de training of wedstrijd? Of een lange fietstocht deed en je lekker kon doorgaan en pas als je afstapte voelde wat je eigenlijk had gedaan? En als laatste voorbeeld een flink stuk gerend en je je “runners-high” voelde? Oftewel in een goede “flow” en “vibe” aan het sporten was.
In dit artikel wil ik een aantal fasen benoemen in de beleving bij krachttraining. Naar mijn mening is een “flow in lifting” ook mogelijk bij krachttraining. Met name bij het tillen, gooien en zwaaien met halters en zwaardere gewichten. De fasen zijn zonder scherpe overgangen en in feite ook voortdurend afwisselend aanwezig.
Vanuit dit artikel hoop ik dat meer mensen ook een flow in lifting gaan herkennen. Of zelfs kunnen leren om meer vanuit de verschillende fasen krachttraining te beoefenen of begeleiden.
Achtergrond
Sporten in een “flow” is bewegen zoals het water ook kan stromen. Bewegen waarin je ook tijd niet meer abstract waarneemt, tot onverwachte, onvoorspelbare prestaties komt. Je weet wat je wilt doen, hebt een sterke drijfveer en daarnaast is een stimulerende omgeving aanwezig die voldoende ruimte biedt voor directe feedback. In het Flow model van Csikszentmihaly is een indeling gemaakt op basis van de handelingen en vaardigheid. Vraag je aan iemand om vaak iets te doen dat te simpel is, dan wordt deze niet uitgedaagd. Je raakt snel verveeld. Kijk zelf of je dit model nog wat nader wilt onderzoeken.
De flow bereik je bij hoge uitdagingen die passen bij een hoge vaardigheid. Een krachtport zoals gewichtheffen biedt dit perspectief, maar je zult telkens weer de “flow” moeten zoeken die bij je past.
Zoals je zult begrijpen sluit een taoistische filosofie hier goed bij of is zelfs een vertaling hiervan in de praktijk? Hieronder worden de fasen in sportbeleving omschreven en zullen sommigen hier een “zen gevoel” en “zingeving an-sich” in herkennen. Dat zal je zelf een plek kunnen geven.
Fase 1 Focus op je lijf
In deze fase ben je in de krachttraining vooral bezig met het voelen van de spanning in je spieren, effecten van de training de opvolgende dagen. Je leert je lijf kennen in specifieke houdingen en bewegingen. Waar voel je de druk onder je voeten bij de oefening of hoe voelt de greep aan voor je? Wat als je dat iets anders doet? Bijvoorbeeld de voeten anders positioneert, de bewegingsvolgorde vanuit je ledematen of de druk onder je voeten verandert. De sensaties zijn vooral gericht op wat je zelf voelt in je lijf. Een ervaren atleet, kan ook weer in deze fase trainen. Je verwacht vooral een begeleider die jou dan kan bijstaan om de techniek beter aan te leren of je laat ervaren hoe het voelt als dat klopt. Je voelt je goed als je de oefeningen beter gaat doen, consistenter in de uitvoering en daar meer controle over krijgt.
Fase 2 Focus op resultaten, doelen en prestaties
Meestal zul je na fase 1 het aangeleren en voelen wat krachttraining met je doet een volgende stap willen zetten. Je wilt voor jezelf een doel stellen, daar gericht op trainen en een resultaaat boeken. Prestaties lever je dan op kleine of grotere wedstrijden. In deze fase zoek je een begeleider die je vertelt wat je moet doen waarbij je ervaart of verwacht dat je je doelen kunt gaan bereiken. Of krijg je een programma, trainingsschema dat een aantal weken vooruit is bedacht en naar een meetmoment toewerkt. Je bent in staat om een langere periode tijd vrij te maken om te trainen, toegewijd te zijn en je emoties zijn vooral intens voor, tijdens en na je meetmoment.
Fase 3 Focus op een-worden-met-de-halter
Pas als je veel ervaring hebt en min of meer autonoom en automatisch de oefeningen uit de krachtsport kunt uitvoeren, zul je min of meer ook los van de interne sensaties of prestaties kunnen komen. Je beweegt met de zware halter of gewichten en het voelt goed. Je mist het “lekkere” gevoel van de zware halter ook als je een tijdje niet kunt trainen. Tijdens de training of in de wedstrijd kun je het gevoel hebben dat je boven jezelf uitstijgt. Je kunt niet uitleggen aan anderen waarom het zo goed voelt of dat het is gelukt. Alles lijkt op z’n plaats te vallen – een aha-ervaring kan zorgen dat je het tillen van de zware gewichten ook op een ander gevoel doet. Je begeleider coacht je meer met vragen hoe je bijvoorbeeld jezelf kunt voorbereiden op zware sets of beurten, optimale mentale spanningsboog en bijvoorbeeld dat je leert te vertrouwen op wat je kunt.
Focus op samen zwaar tillen
Het kan voelen alsof je in deze fase de bezieling van de krachtsport ervaart. Je kunt je ondergedompelt voelen in ervaring van de momenten van training en wedstrijden. Je resultaten zijn nog steeds belangrijk voor je, maar van minder groot belang dan het grotere geheel. Je sluit niet meer volledig af, maar merkt ook op hoe je als een spons de beleving van anderen kunt ervaren. Je kunt je een onderdeel van een groter geheel voelen, een club en team. Je merkt op dat je zelf wilt en kunt bijdragen. Een begeleider kan zorgen dat je alle mensen om je heen met respect en waardering behandelt. Je sport niet alleen zelf, maar ook samen met anderen.
Tot slot
Het symbool dat ik gekozen hebt naast de 4 fasen of “stages” staat voor oneindigheid. Alle fasen kun je zien als met elkaar verbonden. Je kunt een ontwikkeling omschrijven van fase 1 naar 4, maar het kan ook zijn dat sommige atleten als vanzelf al in 4 komen zonder al te veel tijd in fase 1 te verblijven. De kunst is om de “flow in lifting” vanuit dit perspectief vanuit meerdere fasen als waardevolle aanvulling te zien op de primaire focus van veel atleten in de fitness die zich vooral op fase 1 richten.
Krachtsporten waaronder het olympisch gewichtheffen bieden meer kansen voor atleten die min of meer uitgespeeld raken in fase 1 en meer uitdagingen aan willen gaan en zichzelf willen ontwikkelen. Ik hoop dat dit korte artikel je kan inspireren om de trainingen met de halter en gewichten vanuit een ander perspectief te benaderen.
Geef een reactie