Dit hebben we allemaal wel meegemaakt! Een gevoel van WOW als je iets meemaakt of ziet waarbij je jezelf positief verbaast of verrast. Of juist AUW als je je teen gemeen stoot tegen een randje of over het “randje gaat” en jezelf teveel acute of chronische pijn bezorgd in trainingen! En over het algemeen het gevoel dat alles OK is zonder grote pieken of dalen. In dit artikel wil ik deze 3 termen als analogie gebruiken voor belevingen in het trainen of presteren van atleten. Uiteraard bepaal je zelf of je als atleet of trainer hier iets mee wilt of kunt!
Waarschuwing vooraf
Dit is absoluut geen allesomvattend artikel over training & coaching van atleten (of medewerkers), maar eerder een vlugschrift waarin ik probeer uitgangspunten in KIS(S) termen te rubriceren. Keep It Simpel. De extra S komt van Stupid en plaats ik tussen haakjes omdat ik dit denigrerend vind en een vorm van superioriteit weergeeft.
Direct aansluitend hierover over een korte uitleg over gezag. Van gezag is sprake als een autoriteit – zoals een trainer – geaccepteerd is door de groep waar men leiding aan geeft. Oftewel check en zorg dat je als trainer en coach in je rol acceptatie hebt en vraag jezelf af of je als atleet dit ook omgekeerd doet zonder afbreuk te doen aan jezelf. En ten tweede zul je om een autoriteit te zijn of te worden jezelf verdiepen in ontwikkelingen, kennis en ervaring uitbouwen in je vakgebied als trainer of atleet. Mijn visie is dat je gezagvol anderen wilt trainen – dus zonder stupid 🙂
Ook de termen achter elkaar geplaatst zoals WOW OK geeft niet weer wat in dit artikel bedoeld wordt. Dat is meer de spreektaal van jongeren in hun puberteit.
AUW
Door training of coaching kun je in een verhoogd risico voor blessures of pijn komen. Zelfs als je bewegingen perfect uit kan voeren, kan door een te hoog volume bij de gegeven weerstand overbelasting ontstaan. Of bij vermoeidheid een compensatie plaats vinden in het gebruik van spieren in de beweging. Zelfs bij minimale inspanningen die te lang aangehouden worden, kan het “lijntje breken”. Tegelijkertijd bestaat vaak het idee dat je progressief in overload moet belasten – no pain – no gain. om In de trainingsleer wordt vaak aangegeven om veranderingen in belastingen binnen 10% marges te houden van de belastbaarheid om veilig en verantwoord op te bouwen. Dat betekent niet dat je dan elke training – of +10% moet inplannen in intensiteit, maar wel dat je de atleet voldoende gelegenheid geeft om aan te kunnen passen aan een volgende fase of progressie. Herken ook de -10% in een underload kan ook nog aanpassing ontstaan! Stel dat je bijvoorbeeld 3 x per week 60 minuten traint met 3 hoofdoefeningen per training en naar 4 x per week wilt overstappen. Dan is het weektotaal van 9 beter naar 10 oefeningen uit te breiden. Bv. tr. 1 3 oef’n; tr. 2 2; rustdag; tr. 3 3; rustdag; tr. 4 2; rustdag (als ik even uitga van een microcyclus van 1 week). De exacte samenstelling van oefeningen en maximale en gemiddelde intensiteit en volume in sets/reps is dan weer een volgende stap. Dit is een voorbeeld van een systematisch plan voor de externe belasting. Je kunt eens zoeken op internet naar “envelop of function” en dan meer lezen over dit onderwerp.
Waar je je als trainer ook in kunt vergalloperen is dat over het algemeen door de acceptatie van je leidinggevende rol, je ook goed in de gaten moet houden of de atleet wel voldoende de eigen grenzen blijft bewaken. Je kent dat gevoel wel dat je pas de volgende set, serie of oefening wilt doen nadat je daarvoor aangemoedigd kan worden. Dat “geen-zin-te-moe-gevoel” kan een signaal zijn, dat je oplettend moet zijn naar de wijze waarop alles bij elkaar opgeteld kan uitwerken. Van teveel trainen is nooit iemand beter geworden! Aanmoediging is in kleine porties gegeven al meer dan genoeg. Mocht je de neiging hebben om te lui te zijn en steekt dat meer achter het niet willen, dan kan aanmoediging vaak wel helpen.
Het is een lastig evenwicht, maar een no-go gebied is het zonder meer goedkeuren van alles wat een atleet doet of laat zien en letterlijk grensoverschrijdende aanmoediging. Aansturing is alleen mogelijk als de omgeving veilig is, de atleet ook voldoende ruggengraat heeft om tegen opbouwende kritiek te kunnen of ook zelf kan voelen een extra set, rep of oefening “erin” zit. Dit past in feite bij de interactie tussen tainer-atleet, maar ook tussen atleten onderling. Voor de aanmoediging of het aangeven van aandachtspunten kun je gebruik maken van enkele gouden regels die ook bij een compliment geven toegepast kunnen worden.
- geef doelgericht en concreet zaken aan
- doe dit oprecht
- de ander wil en kan hier wat mee
- check of 1, 2 en 3 uiteindelijk ook resulteren in een verandering en reflecteer
Stap 3 is afhankelijk van de situatie, omgeving en de atleet.
Stap 4 is vooral van belang voor beginnende trainer, maar ook als ervaren trainer houdt dit jezelf “scherp”.
Auw=nee vanuit fysieke, mentale en sociale bril zoals je dat zelf voelt of de trainer kan observeren. Bedenk hierbij dat de gemene deler in een groep slechts gevonden kan worden in de overlap tussen de verschillen tussen atleten. In individuele trainingen kun je uiteraard meer maatwerk leveren, maar groepstrainingen zullen een helder en afgebakend terrein nodig hebben waarbinnen je speelruimte vind om je instructies, correcties en aanmoedingen op aan kan passen.
OK
Dit is het neutrale terrein. De trainer, coach en atleet kunnen goed samenwerken op basis van de inrichting van de trainingen en omgeving daarbij. OK is echter niet altijd genoeg. Je put feitelijk géén inspiratie uit een situatie die OK is, waar je ook niet tot boven jezelf uit kan stijgen. Uiteindelijk eindigt dit in “geestdodende” routines. Je kan zeggen dat we allemaal wel een uitdaging, doel nodig hebben die een kans hebben behaald te kunnen worden: P(succes)=hoog. Doelen en de omgeving die daarvoor nodig zijn zullen haalbaar en reëel moeten blijven.
Een voorbeeld is bijv. een atleet die in een trainingszaal van alle anderen verwacht dat deze stil moeten zijn als iets opgetild gaat worden, sterker nog van iedereen de aandacht en focus wil voor deze poging. Het ego draait op volle toeren. Dit kan wat mij betreft wel op het moment dat je op het wedstrijdpodium verschijnt, maar zelfs dan is de eigen “bubbel” belangrijker.
Oftewel ik zie liever dat atleten niet te vaak en te veel de ruimte opeisen, maar dat aandacht als vanzelfsprekend ook naar een ander uit kan gaan als de eigen training of het wedstrijdmoment dit toe kan laten. Iedereen, ook de beginner, verdient immers aandacht.
De omstandigheden waarin je traint mogen bewust veranderen – train niet altijd op hetzelfde plankier met de “voorkeurs”halter of schijvenset, naast/bij de bekende atleten, maar roteer bewust en kijk ook eens om je heen, maak een praatje?
Ook is het geven van terugkoppeling van een trainer geen eenvoudige zaak – zie boven. Ik wil nog toevoegen dat ik liever spreek over het geven van “feedforward” dan “feedback“. Oftewel draag ik als trainer/coach liever een aanwijzing aan die de oplossing omvat, dan dat ik de fout uiteenzet. De fout-analyse maak ik in mijn hoofd of bespreek dit met een ervaren atleet of trainer.
“Het is eenvoudig om een atleet afhankelijk en onzeker te maken door telkens opnieuw goedkeuring of afkeuring te geven op de uitvoering van oefeningen. Mijn streven is zelfvertrouwen en oplossend vermogen bij de atleet te ontwikkelen.”
WOW
Wow omschrijft hier de ervaring in een training of wedstrijd waarbij je jezelf verrast of enthousiast raakt. In feite wordt je “geraakt”. Laat ik vooropstellen dat ook teleurstelling, frustratie en boosheid emoties zijn die ook hun sporen nalaten, zeker geen status van OK, maar die breng ik liever onder bij AUW.
Het liefst streven we naar “aha“. Het gevoel dat kan ontstaan als je in een complexe situatie of oefening blijkt dat alle puzzelstukjes in elkaar vallen. Alles lukt en klopt, maar niemand is perfect. Dus reken ook maar niet teveel op deze beleving? De ontwikkeling als baby naar peuter gaat denk ik wel meer dagelijks in deze gevoelens, maar een volwassene zal door de beheersing van veel vaardigheden minder vaak verrast worden op basis van de eigen handelingen!
Als trainer kun je op afstand zien of een atleet wow of auw gaat. Je wilt zeker niet dat een atleet in een negatieve spiraal komt, dus let goed op de non-verbale aanwijzingen van isolatie, teleurstelling, moedelooshied, beginnende apathie en dergelijke. Zorg dat je contact kunt maken en probeer de atleet uit deze spiraal te halen door terug te grijpen naar zaken die wel goed gingen ondanks de “failed attempt” of “waardeloze” training. Zoek samen naar de oplossing die positief ervaren kan worden. Wat kan de volgende training, oefening, set of rep anders en…. ook een mindere dag mag.
BLOK?
Een blok onstaat op het moment dat een atleet niet zelf kan inzien dat nog ruimte voor progressie, groei of ontwikkeling bestaat. De groei of adaptie wordt ondermijnd. Je kan dan door deze blokkade niet verwachten dat de positieve wow – aha bereikt zal worden. Een open instellling en kans geven voor verandering is een voorwaarde om wel te kunnen komen tot trainingen of wedstrijden waarin wow-aha kan ontstaan. Jezelf als levenlang lerend persoon te blijven zien is een randvoorwaarde.
“Zelf ben ik al decennia niet meer in staat om hogere prestaties te leveren. De uitdaging is om binnen de fysieke, mentale en sociale omstandigheden mijzelf dat mooie moment te laten ervaren dat oefeningen en trainingen succesvol zijn of waarin ik op die fronten min of meer boven de “status quo – ok” kan uitstijgen. Het is voor mij extra leuk als ook anderen zien dat ik deze ervaring na meer dan 50 jaar wedstrijdsport nog steeds kan opzoeken en beleven.”
Dit artikel geeft weer hoe een atleet, trainer en coach vanuit auw-ok-wow belevingen en ervaringen voor zichzelf of de ander keuzes kan maken. Het doel van dit artikel is om in de (kracht)training mijlpalen te herkennen en ook te kunnen beleven in positieve zin. Maar ook inzichten te gebruiken die hier benoemd zijn om niet alle dagen extatisch te willen worden in een training – runners/lifting high – of jezelf in een neerwaartse spiraal te overtrainen. Reageer gerust op dit artikel als je hierover nog je mening kwijt wilt!
Geef een reactie